OBIEKTY TWIERDZY
Twierdza - na przełomie XVI i XVII w. Zamość był jedną z najnowocześniejszych twierdz w Rzeczypospolitej. Miasto zostało opasane potężnymi fortyfikacjami bastionowymi, kurtynami i fosami. W latach 1586-1593, według planu Bernardo Morando, usypano ziemne fortyfikacje bastionowe w celu szybkiego obwarowania miasta. Ich zarys nie odbiegał od obecnie zachowanego obwodu głównego. Po roku 1592 rozpoczęto prace murarskie przy fortyfikacjach bastionowych. Ostatecznie budowa fortyfikacji została zakończona w 1618 r. za rządów II ordynata – Tomasza Zamoyskiego. Miasto otaczał wówczas mur obronny z siedmioma bastionami typu nowowłoskiego. Dodatkowo od południa dostępu do twierdzy broniła Wielka Zalewa, od zachodu zabagnione łąki, a od północy oraz wschodu szeroka i głęboka fosa.
Istotnym elementem fortyfikacji był bastion wzniesiony na planie pięcioboku, przystosowany do ogniowej obrony przyległych odcinków kurtyny, fosy, sąsiednich bastionów, a także przedpola. Twierdza zamojska posiadała 7 bastionów rozmieszczonych na obwodzie,
Bastion VII i Nadszaniec
Odtworzony został w postaci nadanej przez Jana Malletskiego z 37 wąskimi otworami strzelniczymi oraz wystawionymi w cofniętych barkach kazamatami z 2 stanowiskami artyleryjskimi. Zniszczony został w 1866r w czasie likwidacji twierdzy.
Barma Lwowska Stara i Nowa
Stara Brama Lwowska była jedną z trzech pierwotnych bram miejskich, wybudowana około roku 1599 wg. projektu Bernarda Morando. W pierwszej fazie wieżowa, bez strzelnic wewnętrznych, usytuowana w wałach ziemnych.
Brama Szczebrzeska
Brama Szczebrzeska wzniesiona została wg projektu Bernarda Morando w latach 1603-1605. Brama została umieszczona w kurtynie pomiędzy bastionami II i III, otwierała się ku traktowi szczebrzeszyńskiemu, poprzez groblę biegnąca ponad obronną zalewą wodną, zatopioną fosą dopiero w początku XIX w.
Brama Lubelska Stara i Nowa
Stara Brama Lubelska została wybudowana w pierwszym okresie powstania miasta jako pierwsza, wzniesiona według projektu Bernarda Morando. Na przełomie XVI/XVII w. otrzymała pogłębiony arkadowy przejazd wraz z przylegającymi kazamatami, a także bogatą, manierystyczną fasadę, z kamienną okładziną (...)
Rotunda
Rotundę wybudowano w latach 1825-1831 według projektu generała J. Maletta-Malletskiego. Miała za zadanie umacniać obronność miasta od strony południowej. Wysunięta 500 metrów od fosy została wzniesiona na stałej kępie wśród błotnistych łąk.
Kojec
Element fortyfikacji w postaci budowli usytuowanej na dnie fosy, nad rowem z wodą, który powstał w 1836 roku. Jest budowlą pięcioboczną a w jego ścianach od wschodniej i zachodniej strony umieszczone są po dwie strzelnice działowe.
Fosy
Budowę fosy rozpoczęto w 1582. Do sypania wałów obronnych wokół miasta posłużyły wapienne skały podłoża, które obmurowano cegłą.
Bastion VI i Nadszaniec
Nadszaniec powstał w latach 1827-35. Ma długość 77m i zbudowany jest z cegły. Naroża i obramienia otworów strzelniczych wykonano z piaskowca. Obok roli działobitni budynek pełnił również rolę koszar wojskowych.
